Kitabı oxu: «Jilg‘a navolari»

Abdurashid HASANOV

Toshkent viloyati Olmaliq shahar “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi Kengash raisi, texnika fanlari doktori, professor. O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi. «Mehnat shuhrati» ordeni sohibi.

SO‘ZBOSHI O‘RNIDA

Respublika Ma’naviyat targ‘ibot markazi, O‘zbekiston “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi Olmaliq shahar Kengashi huzurida 2013-yil fevral oyida tashkil etilgan “Jilg’a” yoshlar etnografik ijodiy uyushmasi Olmaliq, Ohangaron, Bo‘ka va Pskent tumanlarida yashab ijod qilayotgan yosh qalamkashlarni qo‘llab-quvvatlab, ularga ma’naviyat va madaniyat, sharqona va o‘zbekona qadriyatlarimiz, milliy o‘zligimizni yanada chuqurroq anglatish, adabiyotimizning ulug‘ mutafakkirlari, ilm-fan namoyandalari asarlarini, bir so‘z bilan aytganda, ajdodlarimiz merosini yanada teranroq o‘rganishlari va his etishlari uchun o‘ziga xos maktab vazifasini o‘tamoqda. Shuningdek, yosh qalamkash ijodkorlar iste’dodini xalqimizga tanishtirish, ularning yurtimizga sadoqatli, xalqsevar va vatanparvar bo‘lib kamol topib ijod qilishlari, ilm-fan yo‘lida keng imkoniyatlardan yanada to‘laqonli foydalanishlari uchun mazkur ijodiy uyushma astoydil harakat qilmoqda. O‘tkan yillar mobaynida “Jilg‘a” a’zolari qariyb 60 nafarga yeydi, ammo ushbu to‘plamga ular orasidan o‘z ustida ko‘proq ishlaydigan, she’riyatga, adabiyotga chin ixlosmand, davradoshlari va ustozlari tomonidan e’tirof etilgan yosh ijodkorlar saralab olindi. Hozirgacha Olmaliq shahar va Toshkent viloyati bosqichlaridagi turli ko‘rik-tanlovlarda o‘z iste’dodini namoyon qilib kelayotgan yoshlarimizni rag‘batlantirish maqsadida ularning ijod namunalarini bayoz shaklida chop etishga jazm qildik. Qalbiga muhabbat, qadr-qimmat, ota-ona, Vatan tuyg‘usini mujassam etgan bu navqiron qalamkashlarning bitiklari Siz aziz kitobxonlarga manzur bo‘lishiga umid qilaman.

HECH KIMGA O‘XSHAGIM KELMADI

 
Olimlar aro bir shoirman,
Lek yolg‘on termalar termadim.
Neki yozsam qalbimga doirman,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
Ilm izlab olimman demadim,
Garmsel shamoldek yelmadim,
Nomardning berganin yemadim,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi
 
 
Egilib goh o‘ngu so‘limga,
Yurmadim shaytonning yo‘liga.
Boqmadim baxilning qo‘liga.
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
Nomiga tashlab ko‘z qirimni,
Tilmadim hech kimning dilini.
Sotmadim sirdoshim sirini,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
Kitob, she’r ko‘ngilning mulkidir,
Olimlik, ilm el ko‘rkidir.
Nechunki qalbimda qayg‘udir,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
Suratim bir mening siyratim,
Goh mungli, goh o‘ychan kuyladim.
Qalamim yurakka qayradim,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
Qaranglar o‘g‘limga, qizimga,
Ukam-u singlim va izimga.
Hammasi o‘xshaydi o‘zimga,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
O‘xshasam o‘xshadim otamga
Va oqsoch, soddadil onamga.
Xosdir bu xislatlar odamga,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 
 
O‘tinchim: birovga o‘xshatmang,
G‘iybatlar dog‘ida kuydirmang.
She’r yozsam shoirga tenglamang,
Hech kimga o‘xshagim kelmadi.
 

Sayyora YAKUBBEKOVA

Respublika Ma’naviyat va targ‘ibot markazi Olmaliq shahar bo‘limi rahbari.

QALBIMIZNI ZABT ETAYOTGAN YOSHLAR

Yoshlarning to‘g‘ri fikrlashi, ma’naviyatli-ma’rifatli, keng tafakkurga ega bo‘lishida o‘zimizning ozmi-ko‘pmi xissamizni qo‘shishimiz shart va majburiyatdir. Yurtimizda yoshlarga keng ko‘lamda imkoniyatlar, sharoitlar yaratilgan ayni paytda ularning bilimga, ilmga chanqoq ekanligi ko‘zni bir quvontirsa, adabiyotga, she’riyatga ixlosi baland yoshlarimiz xalqimiz diliga o‘n karra ko‘p shodlik ulashadi. Ular chin ma’noda g‘ururimiz, kelajagimizning mustahkam poydevoridir.

Shahrimizdagi turli tadbir va bayramlarda, she’riyat kechalarida “Jilg‘a” yoshlar ijodiy uyushmasini kuzatib boraman. Har biri o‘z ovozi, uslubi, teran fikri bilan ezgulik, muhabbat, inson qadrini kuylashi, ota-ona va Vatanni madh etishi qalblarni zabt eta oladi.

Yurtboshimiz ta’kidlaganidek, “Yoshlarimiz bizdan ko‘ra kuchli, bilimli, dono va albatta baxtli bo‘lishlari shart”. Yoshlarning ushbu she’riy to‘plamlarini chop qilishga bel bog‘lagan tashabbuskorlarni qo‘llab-quvvatlab, ularga ijodiy muvaffaqiyatlar, ulkan zafarlar tilayman.

Luqmon MUSULMON o‘g‘li

Sharq yakkakurashlari va jang san’atlarini rivojlantirish Markazi a’zosi, 1-DAN qora belbog‘ sohibi, “Jilg‘a” yoshlar etnografik ijodiy uyushmasi mas’ul rahbari.

YO‘L BOSHIDA

She’rlar ko‘p, shoirlar ham bisyor. Ammo ushbu ijodkor yosh qalamkashlarning o‘ziga xos ohangi va ko‘ngil kechinmalari, dildagi hasratlari, muhabbatga to‘la qalb tug‘yonlari Siz aziz kitobsevarlarga manzur bo‘lib, qalbingiz tubida aytmoqchi bo‘lgan so‘zlaringiz, dil izhorlaringiz va dardlaringiz ila sirlasha olsa, ko‘nglingizga yo‘l topib, quyosh nuridek yorita olsa, ajabmas. Turli madaniy-ma’rifiy tadbirlarda, she’riyat anjumanlarida faol ishtirok etib, o‘z iste’dodlarini namoyon qilib kelayotgan yoshlarimiz ushbu to‘plam bilan hamshaharlari, yurtdoshlari va, albatta, ota-onalari, ustozlari oldida yana bir imtihondan o‘tishni maqsad qilishgan. Shu bilan birga, o‘zlariga bildirilayotgan ishonch va e’tiborni yanada chuqurroq his etishsa, ijodkor degan so‘zning mas’uliyatini teranroq anglashsa, ularning Vatan oldidagi, ona xalqimiz oldidagi dastlabki umidli qadamlari shu bo‘ladi. Aslida, ijoddkor uchun chinakam baht-saodat kaliti ham shu.

Sizning mehringizni dildan tuyib, yanada sog‘inib ijod qilish “Jilg‘a”ning yosh qalamkashlariga ulkan mas’uliyat va ilhom baxsh etadi.

HAZRATI INSON

 
Foniy dunyo bu dunyo, anglasang agar,
Garchi sinovlar bermish ul parvardigor.
Tug‘ilgach to beshikdan tobutga qadar
Imon keltir, nolima, hazrati Inson.
 
 
Bu sinovli dunyolar sinar bardoshing,
Birda g‘amgin, birida chaqnar quyoshing.
Boyliging ham, baxting ham – sog‘ bo‘lsa boshing,
Imon keltir, nolima, hazrati Inson.
 
 
O‘zligingni angladi dunyoyu zamon,
O‘tmishingni bilmadi notavon hamon.
Sen abadiy yashaysan dunyoda omon,
Imon keltir, nolima, hazrati Inson.
 
 
Qalbingdagi muhabbat pok bo‘lsa, kulsa,
Beshigingni tebratib ayol baxt bersa.
Buyuk Vatan tuprog‘I muqaddas ersa,
Imon keltir, nolima, hazrati Inson.
 
 
Sen buyuklik cho‘qqisin zabt eta olding,
Sen jaholat yo‘lini rad eta olding.
Ma’rifat deb jahonga zeb bera olding,
Imon keltir, nolima, hazrati Inson.
 

O‘XSHASAM OTAMGA O‘XSHAGUM

 
Kimlardir otangning o‘zisan deydi,
Yana kimdur esa pisand qilmaydi.
Biroq ko‘nglim sizni juda qo‘msaydi,
Ota, sizga bugun o‘xshagim keldi.
 
 
Yurishim, turishim sira o‘xshamas,
Erkalab suyishim sizga o‘xshamas.
Bosgan izingiz ham balki mengamas,
Biroq, Ota sizga o‘xshagim keldi.
 
 
Sizni taniganlar bag‘ri keng desa,
Haqsevar inson-da, imonli desa,
Tanimay turganlar nimadir desa,
Baribir men sizga o‘xshagim keldi.
 
 
Sizning soyangizda yurganlar bugun,
O‘zganing soyasin papalar nechun.
Dunyoga hech bir zot bo‘lolmas ustun,
Ammo o‘zingizga o‘xshagim keldi.
 
 
O‘xshasam o‘xshabman otam o‘ziga,
Soddadil, mehribon onam so‘ziga.
Dur bo‘lsam ikkisin qaro ko‘ziga,
O‘xshasam ularga o‘xshagim keldi.
 

OTAMNING SO‘ZI

 
Otalar so‘zi
Aqlning ko‘zi.
 

Xalq naqli.

 
Kun kelib ulg‘ayib voyaga yetsang,
Yaxshilik qadrini ko‘targin, o‘g‘lim.
O‘zingni unutib, o‘zingdan ketsang,
O‘zliging unutib qo‘ymagin, o‘g‘lim.
 
 
O‘zlikni anglashga kerak necha yil,
Ne-ne zamonlar-u, necha ming asr.
Tabiatan bo‘lsang mayli necha xil,
O‘zliging unutib, qurmagin qasr.
 
 
Kulba bo‘lsin mayli, qasr bo‘lmasin,
Xotirjam, sarishta o‘tsin har kuning.
Ostonangdan munglig‘, g‘amgin ketmasin,
O‘zligin unutib qo‘ymasin o‘g‘ling.
 
 
O‘zbekning o‘zligi dunyoga doston,
Xalqinga bo‘lolsang dalda-yu tirgak.
Nomardga bosh egib qo‘yma hech qachon,
O‘zligin unutib yashamas erkak.
 
 
Shu so‘zni yodingda tutsang bas shu on,
Mendan dur vasiyat qolguchi so‘zim.
O‘zbekka munosib bo‘lolsang Luqmon,
Bu dunyo, u dunyo quvnagay ko‘zim.
 

QIYNAB QO‘YDIM YURAGIMNI

 
Ming suluvning sochlariga oshiq bo‘lib,
Yolg‘onchi yor so‘zlariga bog‘liq bo’lib.
Xomxayollar og‘ushida sarhush kulib,
Yuragimni qiynab qo‘ydim, yuragimni.
 
 
Bu dunyoni yolg‘on derlar yolg’onchilar,
Asta-sekin dilni yerlar fig‘onchilar.
O‘yinchilar oyog‘ingdan yomon chalar,
Yuragimni qiynab qo‘ydim, yuragimni.
 
 
Bag‘ri-dilim bir dalli-yu devona deb,
G‘arib ko‘nglim faqat unga parvona deb.
Oymomodan bir chiroyli qiz topay deb,
Yuragimni qiynab qo‘ydim, yuragimni.
 
 
So‘gra bilsam armon ekan chin muhabbat,
Oymomodan boshqasida yo‘q tarovat.
Kechir meni, bedavoni o‘ylab faqat,
Yuragimni qiynab qo‘ydim, yuragimni.
 
 
Arzim eshit, nolimayman taqdirimdan,
Ayon bo‘lib qolgandi tush-ta’birimdan.
Bevafoni ko‘rib o‘n besh chaqirimdan,
Yuragimni qiynab qo‘ydim, yuragimni.
 

YANA QANDAY SHE’R YOZAY

 
Kimning dardi kimga ayon,
Kimning qalbi to‘la hijron.
Kimlar shodon, kimlar giryon,
Yashamoqning o‘zi armon.
 
 
Ko‘ksim to‘la armon bo‘lsa,
Quvonchlarni qanday yozay.
Do‘stim kulib sirim sotsa,
Yana qanday she’rlar yozay?
 
 
Quvonchliroq chiqsin deysiz,
Shodlik ulab bergandayin.
Qo‘yib bersam g‘ajib yeysiz,
O‘sha sotqin g‘animdayin.
 
 
Xurramlikda she’rlar bitsam,
Yoqmaydi-ku bu ham sizga.
Har misrada sevdim desam,
Deysiz, izhor qaysi qizga?
 
 
Asli dardi-alamlarim
Faqat menga tegishlimas.
Barcha do‘st-u g‘animlarim,
Tegishlisin olsalar bas.
 
 
Bu dunyoga nechun keldik,
Bir ezgulik qilolmasak.
Qayga shoshib, qayga yeldik,
O‘zligimiz anglolmasak.
 
 
Medan sira ranjimang, xo‘p,
Oqqan daryo oqaverar.
Bu dunyoda shoirlar ko‘p,
Xohlaganin yozaverar.
 

SEVGISIZ YURAK

 
Hasratim qog‘ozni bo‘yar chog‘ida,
Qaddimni qadrdon bukar dog‘ida.
Entikkan ovozni ko‘ngil bog‘ida
Kim ham bilar edi o‘zingdan bo‘lak.
Xasta bo‘lib qoldi sevgisiz yurak…
 
 
Tuhmat balolari yog‘ilsa boshga,
G‘animim kuldilar tuflab bardoshga.
Qo‘limni urganim pishmagan oshga
Kim ham bilar edi o‘zingdan bo‘lak,
Asta urib qoldi sevgisiz yurak…
 
 
Dardimni bilmaydi o‘zga birovlar,
Sabrimni sinaydi kuzda qirovlar.
Seni deb qon yutib yurganim ular
Qaydan bilar edi o‘zingdan bo‘lak.
Xasga o‘xshab qoldi sevgisiz yurak…
 
 
Sen o‘zing muhabbat, sen o‘zing hamdard,
Xasta yuragimning ko‘zyoshlarin art,
Ikki dil ishqimiz hanuz haqiqat
Ekanin kim bilar o‘zingdan bo‘lak,
Dasta gulga o‘xshar sevgisiz yurak.
 
 
Nigohing yashirgan unsiz dard ichra
Dardisar-devona, oshig‘ingdirman.
Nogahon uchirgan qoshlaring uzra
Bir parvona oshiq-mashug‘ingdirman.
 
 
Biroq, hech kim bilmas o‘zingdan bo‘lak,
Asta kuyib yashar sevgisiz yurak.
 

ZARB URMOQDALAR

 
Hech kimim yo‘q sodda onamdan bo‘lak,
Bo‘lsa hamki hamdard xokisor tuproq.
Ammo bu yurakda nolamdan falak
Faryod urar go‘yo qalamdan ko‘proq.
 
 
Har kimning ming dardi o‘ziga ayon,
Kimlar fitna bilan kun ko‘rmoqdalar.
Achchiq haqiqatni aylasam bayon,
Zimdan bolta bilan zarb urmoqdalar.
 
 
Nechun yashayapmiz dunyoda hayhot,
Do‘stman deb qo‘ymasa ko‘zing ochgani.
Ha, majbur bo‘layapti o‘tkinchi hayot
Oqibat o‘rniga qahr sochgani.
 
 
Hayot ne karomat ko‘rsatar hali,
Man-man deganlarni xo‘p sinar hali.
Xiyonat, malomat yog‘dirgan mahal
Fursat ham yetmaydi tavba qilgali.
 
 
Kel-chi, bir sarhisob qilaylik, ey do‘st,
Umrimiz so‘ngida ne qolar bizdan.
Kelajakka xitob bo‘laylik, kel, do‘st,
Tarixlar anglasin biz bosgan izdan.
 
 
Menda hech vaqo yo‘q qalamdan bo‘lak,
So‘rsa holimdan shul hol so‘rmoqdalar.
She’r bahona bir oz g‘amzada yurak,
Faryod chekib yana zarb urmoqdalar.
 

O‘XSHAYMAN

 
Kim bo‘ldim, na shoir, na bir hunarmand,
Yo sevgi bobida majnun kabi mard.
Kimga bo‘ldim shior misli asal-qand,
O‘zgalar bog‘ida yurgan o‘xshayman.
 
 
Goho g‘azablarim to‘lib-toshganda,
Yuzda kulgichingiz bolin bosganda.
Sizga tuyg‘ularim to‘kib-sochganda,
O‘zgaga o‘xshatmang debon qaqshayman.
 
 
Shirin xayol ovunch sizni o‘ylasam,
Shu o‘yni yurakda guldek asrasam.
Sizga o‘xshab ishqim hech aytolmasam,
Sog‘ingan yurakka o‘zim o‘xshayman.
 
 
O‘xshatib gohida shoh-u gadoga,
Yuragim titratib, qo‘ymang nidoga,
Bulbullar bog‘ida, jayron tog‘ida,
Izlamang axtarib xayolda shayman.
 
 
O‘xshashim qidirmang o‘zga birovdan,
Goh qish-u bahorda, yozda olovdan.
Ko‘zlarim izlamang kuzda qirovdan,
O‘xshasam Luqmonga, jonga o‘xshayman.
 

Norinboy DAVLATOV

1953-yil 10-aprelda Toshkent vi-loyati Ohangaron tumanining Bekmurodovul qishlog‘ida tug‘ulgan. 1971-1973-yillar harbiy xizmatda bo‘lgan. 1974-yildan Olmaliq mo-bel kombinatida o‘z ish faoliyatini stanokchilikdan boshlagan. Tosh-kentdagi Abdurahmonov nomidagi Mobelsozlik fakultetini sirtdan tugatgan. 1986-yildan boshlab “O‘zbekiston” shirkat xo‘jaligida brigadier, ovqatlanish bo‘limi mudiri, oldi-sotdi ishlar bo‘yicha rais o‘rinbosari sifatida mehnat qilgan. 1999-yildan nafaqa yoshigacha OTMK AJ ning 2-Mis boyitish fabrikasi (МОФ 2)da ishchi bo‘lib xizmat qilgan.

HAYOT DERLAR

 
Umr derlar oqar suv,
Zumda o‘tib ketarkan.
Kimdir ekib ketsa gul,
Birov payhon etarkan.
 
 
Hayot o‘zi shundaydir,
Kimga qayg‘u, kimga baxt.
Hadya etgan kimgadir
Ulkan boylik hamda taxt.
 
 
Kimdir axtarib rizqin
Uzolmaydi tandirdan,
Topolmayin o‘z o‘rnin
Nolishadi taqdirdan.
 
 
Yaratganim kimnidir
Omad bilan siylagan.
Boshqasiga berib dard,
Irodasin sinagan.
 
 
Baxt so‘zini kimlardir
Qorishtirar nafsiga
Nafs balosi bermas dur,
Har kim tortar nasliga.
 
 
Qo‘lda bo‘lsa hunaring,
Urma o‘zingni har yon.
Chin maqsaddan unaring
Dilga solmas g‘alayon.
 

SENI DERDIM

 
Boshmga tushsa g‘am-g‘avg‘o,
Bilginki men seni deyman.
Qilsalar ham ming bor ig‘vo,
Umrim oddiy kuni deyman.
 
 
Seni deyman, ey barno qiz,
Solsang azobu kulfatlar.
Telba desa, o‘girib yuz
Ketsa mendan do‘st-ulfatlar.
 
 
Ravo ko‘rsang gar sen menga
Azobning tikonzorlarin,
Hadya etardim men senga
Olamning bor gulzorlarin.
 
 
Sendan ko‘rsam sitam-u g‘am,
Vujudim kuydirsa olov,
Seni deb ko‘rsam-da alam,
Demagin sen meni birov.
 
 
Rozi bo‘lib men tushardim
Jahannamning cho‘g’pariga,
Ko‘ksimni qalqon tutardim
G‘animlarning o‘qlariga.
 
 
Sochlarimga tushib qirov,
Xazoniga yetsa umrim.
Yurak-bag‘rim bo‘liib olov,
Seni derdim, seni derdim…