Kitabı oxu: «Босыя на вогнішчы»

Міхась Чарот
БОСЫЯ НА ВОГНІШЧЫ

Паэма

1. Вайна і пажар…

 
Вайна і пажар…
На вогнішчы людзі
Жывуць босымі.
– Няўжо ж гэтак і будзе?
Свой уласны дар
У чужых просім мы?
Працуй – на пана,
Працуй – на падпанка.
Жыць стала пагана.
А тут яшчэ з самага ранку
Усякі чорт лезе ў балота.
Ну і ёсць жа людзям ахвота?
Крыжам бы іх – каля плота,
Ды – трах!
Які тут страх?!
А ты маўчыш,
Цягнучы сам цяжкі крыж.
Крыжамі ўставілі поле,
Пад крыжамі – магілы.
Шлях класці да Волі
У людзей няма сілы.
– Эх, жыві як папала…
А для жыцця мала
Аднаго толькі хлеба.
Пагуляць бы, душу адвясці!..
Эх!.. пусці!!!
На ўсходзе зардзелася неба:
Нібы золата, падаюць косы…
На зямлі… агнявыя палосы, —
Дзень новы, новыя ночы,
Век новы: агню, дыму, попелу…
Будзе шмат каму горача,
Нам толькі цёпла,
Дармо што мы босыя!
 

2. – Пажар на Усходзе!

 
– Пажар на Усходзе!
Таварышы, ур-р-ра!
– Што вы, шалёныя, годзе!
Што вам не шкода дабра?
Усё, што збіралі вякамі,
Сёння марнее ў агні…
– Маўчы! Мы цябе кулакамі,
Чуеш?! Ні-ні!
Цэрквы, палацы, харомы —
Памяць мінулага – з дымам!
Што не запалім мы – зломім!
Знізу наверх ўсё падымем!
Страшна вам? страшна?
Пажару агонь ломіць вочы?
Затое нам відна уночы…
Не ліце крыві – не пагасне.
Маліцеся, грэшныя, небу,
Рукі ўгору узняўшы,
Вас не паслухаюць хмары.
Таварышы!
Што нам трэба?
– Пажа-ары!
 

3. І пылае мур струхнелы…

 
І пылае мур струхнелы,
Іскры скачуць па страсе.
Раптам вецер, вецер смелы,
Крыж чырвоны нам нясе.
– Адным крыжам будзе болей, —
Шэпча змучаны народ…
На крыжы чытаюць «Воля».
– Братцы! Гляньце на Усход!
То ж агонь, агонь збавення
Нам нясе Чырвоны Крыж.
– Братцы, песню вызвалення!
Люд гаротны, што маўчыш?
Паняслася песня волі
Між лясоў густых, балот…
І аб лепшай вольнай долі
Стаў ля рэчкі пець чарот.